تالاب زریوار یکی از منحصر به فردترین دریاچه های آب شیرین در جهان است که همه شرایط کامل یک تالاب بین الملی را دارا می باشد. اگر اهل طبیعت گردی هستید حتما به این دریاچه آب شیرین افسانه ای و زیبا که در فاصله‌ی ۳ کیلومتری غرب شهر مریوان قرار دارد، سر بزنید. دریاچه زریوار، هیچ منشا مشخصی برای گردآوری آب خود ندارد و سال‌ها به وسیله قطرات باران و چشمه های کف جوش، لبریز از آب است که بخاطر همین، مردم بومی این دریاچه را اسرارآمیز می‌دانند. قایق سواری در کنار گل‌های نیلوفر آبی زریوار، یکی از بهترین تفریحاتی است که در این منطقه‌ی خوش آب و هوا می‌توانید انجام دهید. برای صرف ناهار هم می‌توانید ماهی‌هایی که از دریاچه صید می‌شوند و همانجا کباب می‌شوند را میل کنید. طول دریاچه زریوار حدود 5 کیلومتر و عرض آن حدود 1.6 کیلومتر است، وسعت تالاب هم به دلیل تغییرات حجم آبی در فصول مختلف متغیر و حداکثر عمق آن 5.5 متر است. عده ای از محلی ها هم در اطراف آن، نان و آش محلی می فروشند و ماهی کبابی اطراف دریاچه زریوار هم معروف است. منظره زیبای این دریاچه همواره مورد توجه گردشگران بوده است. زریوار حتی در فصول سرد سال نیز بازدید کنندگانی دارد چرا که در فصل های سرد سطح دریاچه یخ می زند و منظره زیبایی می‌سازد. اطراف دریاچه زریوار را نیزارهای صاف و تپه ای بلند پوشانده است.
علت نام گذاری دریاچه زریوار
زریبار یا زریوار واژه‌های کردی هستند که متشکل از دو واژه «زری» یا «زریا» به معنی دریا و پسوند تشبیه «وار» یا «بار» و به‌معنای دریاچه است. گفته می‌شود که نام اصلی دریاچه زریوار، «زیراوبار» است و از آن جایی که آب این دریاچه از چشمه‌هایی که در کف آن وجود دارد تأمین می‌شود به این نام شناخته می‌شود و به‌معنای آب کف کنار است. زریبار و زریوار نیز تغییر یافته زیراوبار است.
افسانه دریاچه زریوار
زریوار، دریاچه‌ای افسانه‌ای و اسرارآمیز است که افسانه‌ها و روایت‌های مختلفی در موردش نقل می‌شود. نخستین روایت مربوط به قصه درویش و حاکم ظالم است؛ مردمان محلی این منطقه معتقدند که در محل کنونی دریاچه زریوار، شهری بود که حاکم ستمگری به نام فیله قوس داشت. یک روز درویشی به‌همراه همسرش سوار بر الاغ از نزدیکی شهر عبور می‌کرد که مأموران حاکم او را دستگیر و به شهر آوردند، اهالی شهر و مأموران، درویش و همسرش را بسیار آزار می‌دادند و مجبور به انجام کارهای سخت و طاقت‌فرسا می‌کردند تا جایی که دُم الاغ، تنها سرمایه درویش از جا کنده می‌شود و زن باردارش فرزند خود را از دست می‌دهد. درویش، خسته از ظلم اهالی و مأموران، نزد حاکم رفته و خواستار عدالت می‌شود؛ اما حاکم او را مورد تمسخر قرار می‌دهد و بیرون می‌اندازد.ر اساس همین افسانه، زریوار دریاچه‌ای شناخته می‌شود که دادخواهی کرد و به آن دریاچه دادخواه لقب داده‌اند. روایتی دیگر نیز مربوط به گنج پنهان زیر دریاچه زریبار است که دریاچه از آن محافظت می‌کند و تاکنون نیز کسی آن را پیدا نکرده است. بنابراین احتمالا وجه تسمیه زریبار و استفاده از واژ زر در نام این دریاچه، اشاره به این گنج مدفون شده دارد.
پوشش گیاهی و جانوری دریاچه زریبار
دریاچه زریوار یکی از تالاب‌های مهم کشور و پنگاه حیات وحش نیز به شمار می‌رود که تحت حفاظت سازمان محیط زیست قرار دارد. این دریاچه به‌عنوان یک واحد اکولوژیکی و اکوسیستم آبی در کردستان پدیده‌ای بسیار نادر است که گونه‌های جانوری و گیاهی بی‌نظیری را در خود جای داده است. پوشش غالب اراضی این ناحیه را جنگل و بیشه‌زارهای نیمه انبوه تشکیل می‌دهند که گونه غالب جنگلی آن بلوط ایرانی بوده است و گونه‌های جنگلی دیگر مانند گلابی وحشی، زالزالک، بادام در شیب‌ها و نقاط مختلف آن دیده می‌شود.
حیات وحش و طبیعت این منطقه
پرندگان: تالاب زریوار پتانسیل بالایی در جذب پرندگان آبزی، کنارآبزی و غیر آبزی دارند و در این تالاب گونه‌های متعدد پرنده بومی و مهاجر زندگی می‌کنند. پرستوی دریایی گونه سفید، اردک بلوطی، اردک سرحنایی، لک لک، حواصیل خاکستری، چنگر و گونه‌های کمیابی چون کوکوی خالدار و سسک شکیل از جمله پرندگان این دریاچه هستند. آبزیان: ماهیان بومی همچون سیاه ماهی خالدار، سیاه ماهی معمولی، عروس ماهی، سس ماهی، شاکولی، گامبوزیا در این تالاب زندگی می‌کنند. ماهی آمور سفید، کپور آیینه‌ای، کپور معمولی، کپور سرگنده (بیگ هد) و فیتوفاک از جمله ماهی‌های غیربومی این دریاچه هستند. پستانداران: از جانوران پستاندار تالاب زریوار می‌توان به شنگ (سگ آبی)، روباه، خوک وحشی، خرگوش، گراز، خرس قهوه‌ای اشاره کرد. خزندگان: در دریاچه زریوار خزندگانی چون مار چلیپر، مار آتشی، قمچه مار، مار قیطانی، مار پلنگی از دسته مارهای غیر سمی؛ گرزه مار و افعی کردستانی از دسته مارهای سمی؛ سوسمارها گونه‌هایی از خانواده لاسرتاها، گکوها و آگاماها دیده می‌شوند. گیاهان: گیاهان شناوری چون سراتوفیلیوم، سریوفیلیوم و گونه‌هایی از گیاهان خاردار و گونه‌های نی، هزارنی، بارهنگ آبی، نیلوفر آبی، علف هفت بند، پیچک‌ها، لویی، بزواش، جگن و نعناع پوشش گیاهی این تالاب را تشکیل می‌دهد. تالاب زریبار هفتمین تالاب ثبت شده ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در کنوانسیون بین المللی رامسر به شمار می‌رود.
تفریحات دریاچه زریوار
تفریح‌های آبی: قایق سواری (پدالی و موتوری)، اسکی روی آب و ماهی‌گیری از تفریح‌های دریاچه زریوار است. البته لازم است بدانید مجوز ماهی‌گیری در دریاچه زریوار اوایل شهریورماه شروع و تا آخر اسفندماه صادر می‌شود و بعد از این زمان صید ماهی ممنوع خواهد شد. تفریح‌های زمستانی: با یخ زدن سطح دریاچه زریوار در فصل زمستان فرصت مناسبی برای تفریح‌های مهیجی چون اسکی و اسکیت فراهم می‌شود. پاراگلایدر: در دریاچه زریوار سایت پرواز وجود دارد و شما می‌توانید بر فزار این این دریاچه با پاراگلایدر پرواز کنید و تماشایی چشم‌انداز بی‌نظیر آن لذت ببرید. پرنده نگری: دریاچه زریوار یکی از بهترین مکان‌ها برای علاقه‌مندان به پرنده نگری است. در فصل زمستان مهاجرت پرندگان بی‌شماری از جمله لک لک‌ها مهمان این تالاب و حتی روستاهای اطراف می‌شوند. رستوران‌گردی: در سفر به مریوان و زریبار از رستوران‌گردی غافل نشوید و امتحان کردن مزه ماهی کبابی‌های خوشمزه این دریاچه را از دست ندهید. ماهی کبابی‌هایی که شاید مزه‌اش را هیچ کجای دیگر پیدا نکنید.
راه دسترسی به دریاچه زریوار
از هر کجای ایران که قصد سفر دارید خود را به سنندج، مرکز استان کردستان، برسانید برای اینکه بهترین مسیر برای مریوان از طریق سنندج است. پس مسیر سنندج به مریوان را در پیش بگیرد، با رسیدن به مقصد، تنها سه کیلومتر با دریاچه زریوار فاصله دارید و باید جاده‌ای که از مریوان به بایوه در نزدیکی مرز عراق می‌رود را در پیش بگیرید.
