پارک ملی سرخه‌حصار از قدیمی‌ترین مناطق حفاظت شده جهان است و قدمت آن به دوران قاجار می‌رسد. این پارک از تفرجگاه‌های پایتخت‌نشینان است.
تاریخچه
پارک ملی سرخه حصار پس از انتخاب شهر تهران به‌عنوان پایتخت کشور (۱۱۳۳ خورشیدی ) در زمان قاجاریه با نام‌های قرق یا شکارگاه سلطنتی تحت حفاظت قرار گرفت. پارک ملی سرخه حصار به‌همراه پارک ملی خجیر از قدیمی‌ترین مناطق حفاظت شده در جهان هستند. این پارک یکی از شکارگاه‌های قدیمی ایران است که حدود دویست سال پیش به پارک تبدیل شده است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران با تصویب شورای انقلاب اداره آن به سازمان حفاظت محیط زیست محول و در سال ۱۳۵۹ به گفته وزیر وقت هوشنگ ضیایی و طی مصوبه شماره ۹۱ تاریخ ۲۱/۶/۶۱ شورای عالی حفاظت محیط زیست با حدود و ثغور مشخص به‌عنوان پارک ملی تعیین شد.
این پارک که در شرق تهران محدوده منطقه ۱۳ قرار دارد و به‌دلیل وسعت زیاد، امکانات متنوعی در خودش دارد و به یکی از مراکز تفریحی خانواده‌های تهرانی تبدیل شده است.
آب‌وهوای این منطقه نیمه خشک و اختلاف درجه حرارت روز و شب در آن بالا است. متوسط حداکثر درجه حرارت سالانه آن ۹/۱۸ درجه سانتی‌گراد است. این منطقه از وجود رودخانه جاجرود بهره می‌برد که پس از سد لتیان، در حاشیه منطقه جریان پیدا می‌کند و در شهرک پارچین از منطقه خارج می‌شود. پارک ملی سرخه حصار و خجیر دارای اکوسیستمی یکسان هستند، با این تفاوت که نزدیکی پارک سرخه حصار با شهر تهران، جاذبه‌های توریستی این منطقه را افزایش داده است. وجود مناظر بکر و طبیعی و تنوع زیستی مناسب، همچنین تاثیر بسیار بالای این منطقه در کاهش آلودگی هوای شهر تهران اهمیت این پارک ملی را دو چندان کرده است.
منابع آب مجموعه از دو رود مهم جاجرود و دماوند و تعداد زیادی چشمه‌های دائمی و فصلی تامین می‌شود. این منطقه از چاه، چشمه و قنات‌های متعددی بهره می‌برد که آبدهی خوبی نیز دارند و به همین دلیل محدودیت‌های آبی ندارد. از چشمه‌های مهم این منطقه می‌توان به چشمه چاتال، بیدک، انجیرک، رزک، شش گوش، دره شریف و چشمه سوخته اشاره کرد. کم باران‌ترین ناحیه پاری ملی سرخه‌حصار در اطراف قصر فیروزه و پرباران‌ترین آن ارتفاعات مجاور دره بیدکو سه‌پایه است.
بارندگی در پارک ملی سرخه‌حصار بیشتر ناشی از جریان‌های غربی و مدیترانه‌ای است که نزدیک به ۸ ماه از سال، از اوایل پاییز تا نیمه‌های بهار، به‌تناوب منطقه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. حداقل میانگین بارندگی سالانه در پارک ملی سرخه‌حصار ۲۷۵ میلی‌متر و حداکثر میانگین بارندگی سالانه آن ۴۵۰ میلی‌متر است.
بلندترین نقطه مجموعه سرخه‌حصار، قله اراکوه ۲۶۴۹ متر و پست‌ترین نقطه آن دشت سنگ‌تراشان به بلندی ۱۱۰۰ متر از سطح دریا است و کوه‌های مهم پارک ملی سرخه‌حصار عبارتند‌از کوه سه پایه، کوه بیدک، تخت تالق، کل خانی، شش گوش، سیاه غار، همروک.
پارک سرخه حصار به‌علت نزدیکی به ناحیه گرمسیری ورامین از یک سو و متأثر از ارتفاعات البرز مرکزی از سوی دیگر و به‌دلیل داشتن پستی و بلندی‌های بسیار از نظر پوشش گیاهی دارای سیمای متفاوتی است.
ویژگی‌های پارک
پارک ملی سرخه‌حصار تعدادی از اكوسيستم‌های طبيعی نادر و ارزشمند، استپی، بيشه‌ای، كوهستانی و دشتی كشور را در خود جای‌داده و در عینِ حال الگويی تمام‌عیار از شرايط اقليمی بوم‌شناختی منطقه تهران است. حيات وحش پارک ملی سرخه‌حصار از جنبه‌های زيبايی شناختی، بوم‌شناختی، اجتماعی، اقتصادی،آموزشی و تفريحی از چنان ارزش والايی برخوردار است كه اطلاق كلمه كم‌نظير را در مورد آن توجيه می‌کند.با توجه به توپوگرافی زمين در اين پارک، واحدهای گياهی متعددی در آن به وجود آمده است. رويشگاه‌های بسيار غنی پارک متشكل از جوامع گياهی متعددی بوده و تاکنون حدود ۳۲ واحد گياهی و ۵۲ خانواده مختلف در اين پارک شناسايی شده است. انواع درختان، درختچه‌ها، گرامينه‌ها، علف‌ها و گلسنگ‌های مربوط به اقليم منطقه در پارک ملی سرخه‌حصار وجود دارد. در پارک سرخه‌حصار بعضی از گونه‌ها واجد ارزش فراوانی از لحاظ اكولوژيكی، حفاظتی، دارويی و صنعتی هستند. تعدادی از اين گونه‌ها در رديف گياهان نادر و در حال انقراض ثبت شده‌اند.