ارگ رایِن یکی از بزرگ‌ترین بناهای خشتی جهان است. این بنای تاریخی بزرگ با مساحتی بیش از بیست و دو هزار مترمربع، سومین بنای خشتی بزرگ جهان بعد از ارگ بم و ارگ مورچه خورت است؛ که هرساله میزبان هزاران گردشگر داخلی و خارجی است. ارگ راین در جنوب غربی شهر کنونی راین در استان کرمان ایران قرار دارد. این بنای خشتی تا حدودی به ارگ تاریخی بم شبیه‌است و بر بالای تپه‌ای قرار دارد. قلعه راین یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی کهن راین است و بر موجودیت راین قبل از اسلام مهر تأیید می‌نهد. گفته می‌شود قدمت آن به دوره ساسانیان بر می‌گردد. در تاریخ کرمان، از قلعه راین در قرن اول ه.ق. نام برده شده‌است. قلعه‌هایی با قدمت و سابقه بیشتر در این محل وجود داشته که بر اثر حوادث طبیعی از بین رفته‌اند.
این اثر با نام قلعه راین در تاریخ ۱ فروردین ۱۳۴۵ با شمارهٔ ثبت ۱۲۸۶۷ به‌عنوان یکی ازآثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
تاریخچه
قلعه راین یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی کهن راین است و بر موجودیت راین قبل از اسلام مهر تأیید می‌نهد. گفته می‌شود قدمت آن به دوره ساسانیان بر می‌گردد. در تاریخ کرمان، از قلعه راین در قرن اول ه.ق نام برده شده‌است. قلعه‌هایی با قدمت و سابقه بیشتر در این محل وجود داشته که بر اثر حوادث طبیعی از بین رفته‌اند.
توصیف قلعه
نقشه قلعه تقریباً مربع شکل و با چندین برج در اطراف مزین شده‌است. دور تا دور قلعه را حصاری دربرگرفته که ارتفاع آن بیش از ده متر است. تنها ورودی قلعه از جبهه شرقی است که با سر در بزرگ و باشکوه به محوطه داخلی راه دارد. عناصر قلعه عبارت‌اند از بازار، حاکم نشین، خانه‌های اعیانی، چهار انبار، آتشکده و محله‌های عامه نشین. این قلعه بخش عامه‌نشین و اعیان‌نشین دارد و فضاهای معماری مورد نیاز مردم مانند مکتب خانه و ساختمان قرنطینه در آن دیده می‌شود. مصالح کلی آن خشت خام است. همانند ساختار یگانه‌ی تمامی ارگ‌ها، ارگ راین نیز دارای بخش عامه نشين و اعيان نشين است که فضاهای معماری مورد نياز مردم از جمله زورخانه، مکتب خانه، سرباز خانه، بارانداز، ساختمان قرنطینه، مسجد، انبار و اصطبل در آن ديده می‌شود. همچنین این ارگ دارای بخش‌های دیگری چون بخش نگهبانی است که در نزدیکی درب ورودی آن قرار گرفته است و از قسمت فوقانی با منفذی مربع شکل به سمت پایین دید دارد که در گذشته نگهبانان از این نقطه ورود و خروج افراد را کنترل و مورد بررسی قرار می‌دادند. به علاوه در قسمت ورودی ارگ راین جایگاه آهنگران و افرادی که به شغل چاقو سازی و ساخت ابزار فلزی مشغول بوده‌اند به چشم می‌خورد.
دسترسی
بدون شک برای رفتن به این ارگ بی‌نظیر باید به استان کرمان سفر کنید. شهر راین در فاصله‌ی صد کیلومتری جنوب شرقی کرمان و بر دامنه کوه هزار قرار دارد. اگر قصد سفر با خودروی شخصی خود را دارید، برای رسیدن به ارگ راین از تهران، پس از طی ۱۰۰۰ کیلومتر و عبور از شهرهای قم، کاشان، نائین، مهریز، رفسنجان و کرمان، به راین می‌رسید. در مسیر کرمان به جیرفت پس از ۱۰۰ کیلومتر، مسیر دسترسی راین در سمت راست شما خواهد بود. مسلما در اغلب تورهای گردشگری کرمان این منطقه دارای جایگاه تعریف شده‌ای است. تقریبا می‌توان گفت درهر فصلی می‌شود به کرمان سفر کرد، اما بهار و پاییز مناسب فصول مناسب‌تری خواهند بود.
