جنگل ابر شاهرود جشن پیوند آسمان و زمین بر فراز جنگلی سرسبز با درختان بلند قامت است. این جنگل بازمانده‌ای از جنگل‌های چند میلیون ساله هیرکانی است که در مرز دو اقلیم متفاوت، بین سمنان و گلستان قرار دارد. پوشیده شدن این جنگل اقیانوس ابری نام و آوازه آن را جهانی کرده است و طبیعت‌دوستان و گردشگران برای دیدنی زیبایی‌های آن راهی این منطقه می‌شوند.
در نزدیکی‌های شاهرود جنگلی وجود دارد که در آن، جشنی باشکوهی از تلاقی درختان سر به فلک کشیده هیرکانی و ابرهای سپید و مخملی برپا است. با رفتن به این جنگل یکی از رویایی‌ترین‌هایی که عمرتان را رقم خواهید زد.
جنگل ابر یکی از جاذبه‌های طبیعی و فوق‌العاده دیدنی شاهرود است و جایی است که انگار آسمان به زمین نزدیک شده است. این جنگل در منطقه‌ای جای گرفته که محل تلاقی دو اقلیم آب‌وهوای متفاوت یعنی دو ناحیه کم فشار (دشت گرگان) و پرفشار (منطقه ابر) است و به‌عنوان باریک‌ترین قسمت از سلسله جبال البرز، مرز دو اکوسیستم منطقه نیمه بیابانی و جنگلی محسوب می‌شود. همین موقعیت موجب شکل‌گیری اقیانوس ابری در این منطقه شده و علت نام‌گذاری این جنگل نیز شباهت زیاد آن به دریای ابر در آن و ارتفاع کم آن با جنگل است که بر زیبایی این منطقه می‌افزاید.
معرفی جنگل
جنگل ابر جنگل ابر یکی از قدیمی‌ترین جنگل‌های دنیا محسوب می‌شود که چهل میلیون سال قدمت دارد و متعلق به دوران سوم زمین شناسی، یعنی عصر ژوراسیک است. این جنگل ادامه جنگل‌های سرسبز شمال کشور به شمار می‌رود و ۳۵ هزار هکتار وسعت دارد. از ویژگی‌های این جنگل ارتفاع زیاد آن از سطح دریا است؛ به‌گونه‌ای که در فصل‌های گرم سال دمای هوای پایینی دارد. میانگین بیشترین دما در این جنگل ۲۰ درجه سانتی‌گراد و میانگین کمترین دما شش درجه است. شب‌ها و صبح‌های زود هوا خیلی سرد می‌شود.
در ارتفاعات این منطقه، چمنزار یا مراتع مشجر و در پایین دست آن، جنگل با گونه‌های متنوع دیده می‌شود. در داخل جنگل چشمهسارهای فراوان و پوشش گیاهی متنوع از جمله ویژگی‌های برجسته این منطقه طبیعی و زیبا است. در میان درختان آن میوه‌های چون آلو، گلابی وحشی، کندوس، ولیک و تمشک هم وجود دارد که اگر خوش‌شانس باشید، در مسیرتان آن‌ها را خواهید دید و طعمشان را خواهید چشید.
جنگل ابر در سال ۱۳۹۸ به‌عنوان اثر ملی و طبیعی ایران به ثبت رسید و در سال ۱۳۹۳ به‌عنوان منطقه حفاظت شده انتخاب شد و در فهرست مناطق چهارگانه سازمان حفاظت از محیط زیست قرار گرفت.
اقیانوس ابر
یکی از مهم‌ترین دلایل تشکیل اقیانوس ابر جغرافیایی منطقه جنگل ابر است، چون این جنگل بین دو منطقه کم ارتفاع و بلند در کنار یکدیگر قرار دارد. در این منطقه دو ناحیه کم فشار و پرفشار (دشت گرگان و منطقه ابر) در نزدیکی هم قرار دارند و هروقت زمین انرژی می‌گیرد، ابر‌ها جابه‌جا می‌شوند.
پوشش گیاهی و جانوری جنگل ابردلیل دیگر ایجاد اقیانوس ابر در این جنگل این است که در این مکان ضخامت کوه‌های البرز کم می‌شود و ابر‌هایی که در پشت این دیواره گرفتار هستند، از لابه لای دره‌ها به‌سمت جنوب حرکت می‌کنند؛ به همین دلیل از بعدازظهر تا نیمه‌های شب، هوا سرد شده و ابر‌ها جنگل را در بر می‌گیرند.
جنگل ابر اقلیم اکوتن دارد و این یکی از ویژگی‌های مهم آن به شمار می‌آید. اقلیم اکوتن در شرایط آب و هوایی خاص ایجاد شده و از اشتراک دو اقلیم متفاوت حاصل می‌شود. مانند جنگل ابر که دو اقلیم نیمه بیابانی استان سمنان با اقلیم جنگلی استان گلستان به هم رسیده و پوشش گیاهی و گونه‌های جانوری منحصربه‌فردی به وجود آورده‌اند. بنابراین در این جنگل می‌توان درختان سوزنی برگ را در کنار درختان پهن برگ مشاهده کرد که بسیار نادر و جالب است.
قسمت‌های جنوبی‌تر جنگل ابر که به روستای ابر نزدیک‌تر است پوشش گیاهی تُنُک است؛ اما هرچه به‌سمت شمال و داخل جنگل پیش می‌رویم پوشش گیاهی انبوه‌تر می‌شود تا جایی که در عمق جنگل ابر تپه‌های پرشیبی را می‌بینیم که سراسر پوشیده از درختان بلند است. درمیان درختان مختلف جنگل ابر، اورس مشهورترین آن‌ها است؛ درختی از گونه سرو‌ها که به مانند ابر‌ها با ریشه‌های بلند خود روی زمین می‌خزد و جلوه خاصی از طبیعت را به نمایش می‌گذارد.
گونه مختلف گیاهی جنگل ابر شامل بلوط، ممرز افرا، شیردار، توسکا، آزاد داغداغان و گیاهان مرتعی مثل چوبک، اسپرس، دم روباهی، آویشن و شبدر است که دیدن آن‌ها می‌تواند بسیار جذاب باشد. گونه‌های گیاهی نادر مانند نارون، گیلاس وحشی، نمدار، بارانک و سرخدار هم وجود درد که این جنگل را به موزه‌ای طبیعی و منحصربه‌فرد تبدیل می‌کند. علاوه بر این جنگل، ابر گیاهان دارویی با ارزشی نیز در خود جای داده است و به‌عنوان یکی از بانک‌های گیاهان دارویی سرشار در کشور شناخته می‌شود.
جنگل ابر از گونه‌های جانوری متنوعی برخوردارد است. در این جنگل حیواناتی چون خرس قهوه‌ای، گرگ، پلنگ، خوک وحشی، شغال، روباه، خرگوش، کل و بز، شوکا و مار و از پرندگان کبک، کبوتر جنگلی، بلدرچین، عقاب جنگلی، کرکس، شاهین، فاخته و قرقاول زندگی می‌کنند.
مسیر دسترسی
جنگل ابر یکی از جاهای دیدنی شاهرود که در ۴۰ کیلومتری شمال شرقی این شهر در بخش بسطام و دهستان خرقان قرار دارد. این جنگل در منطقه البرز شرقی و در ۱۲ کیلومتری روستای ابر جای گرفته است و قسمت‌های زیادی از آن مرز استان سمنان و گلستان را پوشش می‌دهد. از شمال به جنگل‌های استان گلستان، از شرق به منطقه اولنگ، از جنوب به کوه قاسم، کوه ابر و قطری و از غرب به کوه یخام و تکیاتو محدود است.
برای رسیدن به جنگل ابر باید خودتان را به استان سمنان و شاهرود برسانید. اگر از سمت تهران حرکت می‌کنید، بعد از رسیدن به سمنان باید از شاهرود یا بسطام به آزادشهر و سپس به روستای قلعه نو خرقان بروید و با عبور از این روستا جاده جنگل ابر شاهرود را در پیش بگیرید. لازم است بدانید با ماشین نمی‌توانید خیلی در جنگل پیش بروید و تنها در مراتع اطراف که نرسیده به جنگل هستند، می‌توانید گشتی بزنید.
همچنین درصورتی که می‌خواهید با اتوبوس یا قطار به این سفر بروید، بعد از رسیدن به شاهرود با تاکسی به میدان امام این شهر بروید و از آن جا با تاکسی‌ها و اتوبوس‌هایی که از ساعت هشت صبح تا شش غروب کار می‌کنند خودتان را به جنگل ابر برسانید.
- فاصله تهران تا جنگل ابر: ۴۵۳ کیلومتر
- فاصله سمنان تا جنگل ابر: ۱۳۸ کیلومتر
- فاصله مشهد تا جنگل ابر: ۵۱۴ کیلومتر
دیدنی های جنگل
- آبشار آلوچال: در قلب جنگل ابر آبشارهای متعددی وجود دارد، دو آبشار شرشر و آلوچال از جمله آن‌ها است. آبشار آلوچال خود از دو آبشار بزرگ تشکیل شده است که از فاصله چند صد متری روی هم می‌ریزند و در نهایت آبشار اصلی را شکل می‌دهند. ارتفاع این آبشار که در دامنه‌های شمالی البرز شرقی قرار دارد، حدود ۲۵ متر است. با یک ساعت پیاده‌روی در داخل جنگل ابر و لذت بردن از زیبایی‌های آن می‌توانید آبشار آلوچال را ببینید. مسیر رسیدن به این آبشار این‌گونه است که باید ۵۰ کیلومتر مسیر آسفالت، ۹ کیلومتر مسیر شوسه و پنج کیلومتر دیگر نیز پیاده‌روی انجام دهید تا به آن برسید.
- آبشار شُرشُر: اگر اهل کوهنوردی هستید پس بدون دیدن آبشار شرشر از جنگل ابر برنگردید؛ چراکه دیدن این آبشار مخصوص کوهنوردان حرفه‌ای است.
- دالان بهشت: دالان بهشت منطقه‌ای تماشایی و پوشیده از درختان درهم رفته است که قسمتی از مسیر رسیدن به آبشار آلوچال را شامل می‌شود.
- چشمه‌ها: در جنگل ابر بیش از ۳۰ چشمه وجود دارد، چشمه شاه‌پسند، چشمه ترش و قطری از جمله این چشمهسارهای جوشان و روان هستند. مکانی که چشمه ترش قرار دارد برای برپایی کمپ بسیار مناسب است.
- قلعه ماران: این قلعه بر بالای کوهی قرار دارد که از درون جنگل ابر به‌خوبی دیده می‌شود. رسیدن به قلعه ماران نیازمند راهنمای بومی و تجهیزات است. سر تخت‌ها، تلکا تخته و تخته کمر قلعه چه از دیگر دیدنی‌ها جنگل هستند.
- روستاگردی: گردش در روستاهای اطراف جنگل ابر می‌تواند بخشی از برنامه جنگل‌گردی شما باشد. روستای ابر و روستای شیرین آباد از روستاهای نزدیک جنگل هستند. شیرین آباد نیز درهفت کیلومتری جنگل قرار دارد برای رسیدن به آن باید از میان جنگل عبور کنید.
