بسطام نام شهری در شهرستان شاهرود استان سمنان در ایران است. این شهر در ۵ کیلومتری شمال شرقی شاهرود و در بخش بسطام جای دارد و بر اساس سرشماری مرکز آمار ایران سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵، جمعیت آن برابر با ۸٬۶۰۹ نفر بوده‌است. بسطام از غرب به رشته کوه‌های شاهوار و شهر مجن و از شرق به منطقه میامی و دشت کویر و از شمال و شمال غرب به استان گلستان مرتبط می‌باشد.
تاریخ این شهر به قبل از ورود اسلام به ایران مشخص نیست. بنابر یک روایت حاکم خراسان در زمان خسروپرویز که نام وی «بسطام نام» بود، این شهر را بنا گذاشته‌است. با توجه به این روایت این شهر را باید شهرهای تأسیس‌شده در دوران شاپور دوم ساسانی دانست. در دورهٔ عباسیان، این شهر دومین شهر ایالت قومس و تالی دامغان بود و پس از حملهٔ مغول رو به انحطاط رفت.
قدمت این شهر به ۸۰۰۰ سال قبل از میلاد مسیح می‌رسد و آثار معروف آن از تپه معروف سنگ چخماق در شمال بسطام دیرینگی این شهر را به نمایش می‌گذارد. در گذشته رشته قنات‌های بسیاری در این شهرجاری بوده که تماماً دارای آبی گوارا و شیرین بود و در حال حاضر قنواتی مانند قنات صادق خان که قدمت آن به حدود بیش از ۵۰۰ سال می‌رسد هنوز از اهمیت بسیاری برخوردار است و آب شیرین آن در تابستان بسیار سرد و در زمستان گرم است.
از مشاهیر این شهر می توان به بایزید بسطامی، فروغی بسطامی،عارف بسطامی،قاضی ظهیرالدین بسطامی اشاره کرد.
جاذبه‌های طبیعی
دشت بسطام که در منطقه شرقی شاهوار از سلسله جبال البرز واقع گردیده به خاطر محصور بودن در میان کوه‌های تپال، بدشت، سیاه کوه و البرز از حاشیه کویر جدا گشته و وفور چشمه ساران، قنوات و چاه‌های عمیق، منطقه‌ای خوش آب و هوا را پدیدآورده که سرتاسر آن را باغات سر سبز و خرم پوشانیده‌است.
- جنگل ابر
- جنگل اولنگ
- پناه گاه حیات وحش خوش ییلاق
- منطقه تفریحی قطری
- پارک سر آسیاب بسطام
جاذبه‌های تاریخی
بر اساس کاوش‌های صورت گرفته در تپه باستانی سنگ چخماق، پیشینه تاریخی شهر بسطام را تا هفت هزار سال برمی‌شمارند. بناهای تاریخی به یادگار مانده از قرون اولیه اسلام در این شهر حاکی از فرهنگ غنی اسلامی است که همچون گوهری گران‌بها در سینه تاریخ کشور می‌درخشند. نوع معماری، گچ بری و کاشی کاری‌های بکار رفته در این مجموعه بناها جزو آثار ارزشمند و منحصربه‌فرد ایران است.
- آرامگاه بایزید بسطامی
- گنبد غازان خان
- مسجد شیخ بسطامی
- صومعه بایزید
- گنبد غازان خان
- منار سلجوقی
- دالان و ایوان الجایتو
- آرامگاه آل کرت
- آرامگاه گمنام
- مدرسه شاهرخی
- برج کاشانه بسطام
- تکیه دولت
- مسجد جامع بسطام
- امامزاده سراوین
- حمام قدیمی قطری
شرایط طبیعی
شهر بسطام آب و هوایی مطبوع در تابستان و سرد در زمستان دارد. باغات زردآلو سراسر شهر را احاطه کرده‌اند. عمده درآمد مردم از همین طریق است. این شهر از سویی به سبب مجاورت کوه‌های شاهوار و ابر دارای زمستانهای سرد و طولانی است و از طرفی دیگر به دلیل همجواری با کویر دارای آب و هوایی کوهپایه‌ای است و بی شک یکی از خوش آب و هواترین نقاط استان سمنان است.
در جلسهٔ هیئت وزیران در تاریخ ۲۳ خرداد ۱۳۸۶ که در سمنان برگزار شد، این شهر به استناد مادهٔ ۸ قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، به‌عنوان شهر نمونهٔ گردشگری بین‌المللی تعیین شد.
