«بازار قیصریه» یا همون «بازار سلطانی» مهمترین بازار اصفهانِ که میدان نقش جهان رو به میدان کهنه که یادگار سلجوقیانه وصل می کند میشه گفت این بازار شاید باشکوهترین بازار ایران در زمان صفویه بوده که بهترین کالاها رو برای عرضه داشته. راسته بازار قیصریه دو طبقه بوده که در طبقه پایین مغازه ها و در طبقه بالا هم کارهای دفتری انجام می شده. بازار های عربان، هارونیه، نیم آورد، گلشن، مخلص، سماور سازها و مقصودبیک هم از همین راسته منشعب می شدن که بعضی از همین بازارها هنوز فعالیت دارن. در طول این شاهراه سرپوشیده و مسقف سراهای اردستانیها، خانی، آقا، پادرخت سوخته، میر اسماعیل، تالار، خوانساری ها، گلشن، جارچی و سرای فخر هم به عنوان نهادهای اقتصادی کار می کردن. همینطور مدرسه های کاسه گران، هارونیه، نیم آورد، جده بزرگ، جده کوچک و ملاعبدالله هم در راسته بازار ساخته شده بودن تا بچه ها بیشتر به این محدوده رفت و آمد داشته باشن. البته توی اصفهان بازارهای دیگه ای هم به جز بازار قیصریه و بازارهای منشعب از اون وجود داشتن که معروفترین آنها بازار شاهیه که در زمان شاه سلطان حسین صفوی ساخته شده است.
سردر بازار قیصریه
سر در بازار قیصریه که در شمال میدان امام واقع است، در فاصله سال‌های ۱۰۱۱ تا ۱۰۲۹ هجری قمری احداث شده و یکی از نفیس‌ترین نقاشی‌های مربوط به دوران صفویه را نشان می‌دهد. سردر بازار قیصریه، در مقابل مسجد جامع عباسی در شمال میدان نقش جهان ، سردرى قوسی شکل با کاشی‌کارى مجلل و باشکوه و نقاشی‌های رنگ باخته صفوی هویدا است که ورودی بازار قیصریه محسوب مـی‌شود. سـردر بازار قیصریه ورودی باشکوه و اصیل میدان نقش جهان است که بهترین دید و منظره را به این میدان داده است که در زمان صفویان میدان کهنه شهر را پس از گذر از بازار به میدان جدید شهر اتصال می‌داده است.در مورد وجه تسمیه سردر قیصریه چیزی که واضح است نام این سردر بر گرفته از نام بازار قیصریه اسـت کـه بلافاصله بعد از سردر شروع می‌شود و تا چارسوی چیت‌ساز‌ها ادامه دارد. گفته شده قیصریه از واژه قیصر یـا سزار مشتق شده است. قیصریه عموما به راسته‌ای از بازار گفته می‌شود که در آن کالاهای سبک وزن و گرانقیمت لوکس به فروش می‌رسند و توسط حکومت یا بازرگانان ثروتمند ساخته می‌شـده و به دلیل توان مالی پیشه‌وران قیصریه‌ها، این قسمت از بازار به لحاظ ویژگی‌های معماری و تزئینات غنی‌تـر و پرکار‌تر از سایر قسمت‌ها بوده و هندسی‌تر ساخته می‌شده است. قیصریه‌ها به خاطر وجود همین تزئینات غنی و سازندگان معتبرشان، بازار شاهی یا قیصریه خوانده می‌شدند.
معماری بازار قیصریه
ایـن بـازار از بزرگ‌ترین و باشکوهترین بازارهاى اصفهان است، در وسط بازار محوطه بزرگ مدور شکلى است کـه گنبـد زیبایی دارد و در طرف مغرب کاروانسراى با شکوه شاهى قرار دارد که دو طبقه و داراى تقریبا ۱۵۰ حجره است. در مشرق بازار ضرابخانه بوده که حالا تجارتخانه است. در این بازار مانند قدیم پارچه‌هاى گوناگون و قلمکارهـاى اصفهانى و غیره به فروش می‌رسد. راسته بازار قیصریه در دو طبقه مرتفع ساخته شده که طبقه بالا به امور دفتری و بازرگانی اختصاص داشت و در طبقه پایین مغازه‌های اصناف گوناگون در کنار هم مستقر بوده‌اند. از این بازار بزرگ و مجلل بازارهای دیگری منشعب می‌شدند و برخی از آنها هنوز هم فعال بوده و به مشاغل مختلف اختصاص دارند. سقف داخلی سردر از کاشی‌هایی به رنگ آجری، گل‌بهی و سرمه‌ای بسیار خوشرنگ با طرح‌های اسلیمی به صورت مقرنس کار شده است که بسیار جلب توجه می‌کند. پس از سقف، به دیواره های این سردر می رسیم که نقاشی‌های چشم‌نوازی دارد. دیوار روبه‌رو جنگ شاه عباس با ازبکان را نشان می‌دهد. دیواره سمت راست نشان‌دهنده اروپاییان در حال رقص و آواز و دیواره سمت چپ شکارگاهی را به تصویر کشیده است که با گذشت این همه سال و از بین رفتن قسمت‌هایی از این نقاشی‌ها هنوز زنده بودن رنگ‌ها و زیبایی خود را حفظ کرده است. در زمان حکومت قاجار و در روزگاری که مسعود میرزای ظل السلطان حاکم اصفهان بود در جبهه‌های سردر قیصریه تغییراتی صورت گرفت و یک حاشیه کاشیکاری در امتداد سه جانب سردر اضافه شده است.
