پالنگان یکی از روستاهای دهستان «ژاو رود» از توابع شهرستان کامیاران می باشد که در فاصله حدودا 50 کیلومتری شمال غرب این شهر قرار دارد و در دامنه کوه و در 2 طرف دره واقع شده است. یکی از مهم ترین جاذبه های این روستا، سنگچین بودن خانه هایش می باشد و در کنار رودخانه ای قرار گرفته است که به رودخانه سیروان می پیوندد. پالنگان علاوه بر داشتن معماری زیبا، دارای چشمه ها، آبشارها و طبیعتی سرشار از زیبایی می باشد. رودخانه زیبای تنگیور هم از وسط روستای پالنگان می گذرد و آن را به دو قسمت تقسیم می کند. یکی دیگر از آثار تاریخی و دیدنی این روستا، قلعه پالنگان می باشد که در مجاور روستا و در بالای کوه قرار دارد و بیانگر اهمیت این روستا در زمان سلجوقی می باشد که هنوز هم بقایای اتاقها و پل های قدیمی آن پا برجاست. با این که پالنگان در یک منطقه کوهستانی قرار دارد اما به دلیل آسفالت بودن مسیر آن، در تمام طول سال می توانید به این روستای زیبا بروید. یکی دیگر از جاذبه های این روستا، وجود مراکز پروش ماهی متعدد می باشد که میتوانید ماهی تازه را که از رودخانهی تنگور گرفته شده است، با قیمت مناسب تهیه کنید. در فصلهای تابستان و بهار نیز در ارتفاعات این روستا، مراسم سنتی عشایری برگزار می گردد.
معنی پالنگان چیست؟
قطعا با شنیدن نام پالنگان اولین چیزی که به ذهنتان میرسد پلنگ است؛ بله درست حدس زدید! چراکه نام این روستا با پلنگ ارتباط دارد. گفته میشود که در گذشته در کوههای این منطقه پلنگ زندگی میکرده است و به همین علت مردمان محلی به آن «پلنگان» میگویند که به «پالنگان» بیشتر شناخته میشود. «پال» در زبان کردی به معنی تکیه گاه است.
آداب و رسوم پالنگان
نوروز کردی: یکی از آیینها و مراسمهای روستای پالنگان نوروز کردی است. بهار زودتر از جاهای دیگر به پالنگان میرسد و چون گیاهان پالنگان نسبت به سایر نقاط سردسیر کردستان زودتر رشد میکنند، این جشن در هفته اول اسفندماه برگزار میشود. این مراسم در در منطقه اورامان با مرکزیت پالنگان برگزار میشود. روشن کردن آتش، رقص کردی و پخش شیرینی و کلوچه سنتی از جمله کارهایی است که در این آیین انجام میدهند. بازیهای محلی: در روستای پالنگان انواع ورزشها و بازیهای محلی متداول است. مردان روستا اغلب در سوارکاری مهارت دارند. گرزبازی، قل قلان و چاک چاک از ديگر بازیهای رايج در روستاست. موسيقی محلی: کردی از غنا و شور و حال خاصی برخوردار است و انواع آهنگهای شاد و يا حزين آن در مراسم مختلف، نواخته ميشود. انواع موسيقی کردی سياه چمانه؛ چپله و گريان آواها و آهنگهای رايج در روستا است. برخي رقصهای گروهی به نام هلپركی با همراهی زنان و مردان فاميل که دست در دست هم دادهاند، از جمله مراسم محلی است که بهخصوص در عروسیها متداول است. کوچ عشایر: تماشای آهنگ کوچ عشایر یکی از زیباترین صحنهها است. آبوهوای بهاری و معتدل، مردمان عشایر را در این فصل به این سمت میکشاند. در هنگام کوچ عشایری مراسمهای سنتی جذابی مانند موسیقی گریان، چپله و سیاچمانه اجرا میشود که در میان گردشگران از محبوبیت زیادی برخوردار هستند.
غذاهای محلی پالنگان
برای کسانی که اهل شکمگردی و امتحان کردن خوراکیها و غذاهای محلی هستند، پالنگان یکی از بهترین جاها است بهویژه به خاطر ماهی کبابیهای لذیذ و خوشمزهاش. در ابتدای روستا و قبل از رسیدن به داخل پالنگان و همچنین در راستای رودخانه، غرفههای میبینید که در بالای آنها حوضچههای پرورش ماهی قزل آلا وجود دارد. در اینجا شما میتوانید این ماهی کبابی عالی را سفارش دهید. ماهی کبابها را به اینگونهای میپزند که بعد از آنها را از آب گرفتند از وسط باز میکنند و بعد در کبابپزهایی توری و به شکل ماهی روی منقلی بزرگ قرار میکنند و آبلیموی رقیقی که با زردچوبه مخلوط شده است روی آن میریزند که هم سبب شود ماهی نسوزد و هم طعمی بسیار خوب به آن میدهد، آماده شدن این غذا نیم ساعت زمان میبرد. ماهی را بین نانهای نازک محلی قرار میدهند. آش دوغ دوينه، شلمين، پرپوله، ولوشه، غازينه و انواع غذاهای گياهی نیز از متداولترين غذاهای محلی در روستای پالنگان هستند.
سوغات پالنگان
ساکنان پالنگان به کشاوزی، دامداری، صنايعدستی و شيلات مشغول هستند. در غرب این روستا میتوانید باغهای میوه را ببیند که خود از دیدنیهای پالنگان است. گندم، جو، میوههایی چون انار، هلو، زردآلو، انجیر و انواع لبنيات مثل دوغ و کشک مهمترين محصولات این روستا است و البته ماهی تازه و عسل طبیعی و خوشمزهای که در سفر به پالنگان میتوانید از اهالی آن را خریداری کنید. صنایعدستی این روستا را نیز فراموش نکنید که حاصل هنرنمایی زنان خوش ذوق پالنگان است. گيوهبافی، جاجيم بافی و موجبافی از صنایعدستی پالنگانیها است. اما موج و موجبافی چست؟ موج يا رختخواب پيچ، بيشتر در مناطق روستايی و در ماههای سرد سال بهعنوان روانداز کاربرد دارد. ماده اوليه آن پشم است و با نقوش و طرحهای متنوع بافته میشود.
بهترین زمان سفر به پالنگان
فصلهای بهار و تابستان بهترین زمان رفتن به پالنگان و تماشای طبیعت زیبای آن است. در این هنگامه همه چی دست در دست هم دادهاند تا با دیدنشان محو زیباییها و مناظر چشمنواز شوید. دشت گلهای لاله در نزدیکی پالنگان، آبشارهای خروشان، رودهای پر آب، زمینها و باغهای سرسبز میزبان شما در سفر به پالنگان هستند. البته پالنگان در زمستان نیز جلوه خاص خود را دارد که اگر اهل سفرهای سخت و تحمل سرما هستید دیدن این روستا را را نیز در پاییز و زمستان هم تجربه کنید.
چشمههای پالنگان
پالنگان علاوه بر معماری اصیل از طبیعتی سرسبز و دلنواز نیز برخوردار است. چشمهها جلوهای از زیباییهای پالنگان است. در این روستا بیش از ۲۰ چشمه وجود دارد که هشت چشمه دائمی و بقیه فصلی هستند و چشمههای سيد علاالدين، خاتون و شيته كه در باغ شيخ عمر قرار گرفتهاند. از جمله آنها است. چشمههای پالنگان به داخل رودخانههای سیروان و تنگی ور میریزند و بسیار گوارا و خوش طعم بوده و دارای املاح معدنیاند و بسیار مفید. در ۱۰ كيلومتری شمال غربی پالنگان و در دامنه كوههای روستای گواز، چشمههای آب معدنی وجود دارد، رنگ آب خروجی چشمه شيری رنگ است كه نشاندهنده وجود مواد آهنی و گوگردی است. آبهای گوگردی برای نوشيدن و برطرف كردن برخی بيماریهای پوستی، بيماریهای مجاری تنفسی، رماتيسمی و بيماریهای جلدی مفيد هستند.
آبشارهای پالنگان
ریزش و جریان آب چشمههای در جایجای پالنگان آبشارهای خروشانی را ایجاد کردهاند که یکی از زیباترین آنها را در باغ شیخ عمر و در میان انبوه درختان میتوانید ببینید. برای رسیدن به آبشارهای پالنگان باید مسیر کنار رودخانه را بهسمت بالا ادامه دهید. پس از حدود نیم ساعت پیادهروی به سرچشمه آبشارهای پالنگان میرسید.
رودخانه های پالنگان
در پالنگان رودخانه سیروان در شمال و رودخانه تنگی ور که شاخهای از سیروان است در میان روستا جریان دارند. رودخانه سيروان مهمترین رود کردستان است که از به هم پيوستن تمامی رودهای بخش جنوبی غربی، غرب و مرکز استان، مانند رودخانههای قشلاق، گاو رود و گردلان، ایجاد شده است. اطراف اين رودخانه، بسيار زيبا و محل زندگی انواع پرندگان و ماهيان است و فضایی مناسب و دلنشین برای گذران لحظاتی بهیادماندنی در پالنگان است.
قلعه پالنگان
یکی از دیدنیهای روستای پالنگان قلعه تاریخی آن است که در ۸۰۰ متری جنوب شرقی روستا و در نزدیکی در نزديکی چشمههای شيخ علاالدين، شيخ خاتون و شيخ عمر بر بلندای کوه جای دارد. این قلعه محل فرمانروایی امرای کلهر بوده که بعدها به تصرف خاندان اردلان در میآید. این قلعه بیش از ۴۷۰ سال مرکز حکومت بنی اردلان بوده است. قدمت این قلعه که از آثار ملی نیز به شمار میرود بهطور دقیق مشخص نیست ولی گفته میشود تا قرن ۱۰ هجری قمری همچنان مورد استفاده قرار داشته است. از این مکان بناهایی چون دروازه، پل و فضاهای دیگر باقی مانده است.
پل های تاريخی رودخانه تنگی ور
روی رودخانه تنگی ور پلهای متعددی برای رفتوآمد اهالی وجود دارد. گذر از این پلها در حالی رود از زیر آن با خروش در جریان است و تماشای مناظر اطراف حس و حال فوقالعادهای دارد.
مسیر دسترسی به روستای پالنگان
ما میتوانیم هم از کرمانشاه و هم از سنندج به روستای پالنگان برویم. از سنندج تا پالنگان حدود ۲ ساعت راه است. برای رسیدن به آن باید از جاده سنندج-کرمانشاه به سمت کامیاران حرکت کنیم. از خیابان بهشتی کامیاران باید خارج شویم و بعد از دهستان ژاورود به درهای به اسم تنگیور برسیم. درهای که از وسط آن رود تنگیور میگذرد و در دو طرفش روی کوهپایههای شاهو روستای پالنگان ساخته شده است. اگر هم از سمت کرمانشاه حرکت کنیم باید در همان جاده کرمانشاه-سنندج به سمت کامیاران حرکت کنیم. پس از ۴۸ کیلومتر از جاده روستای توبرهریز در نهایت به روستایی میرسیم که در قلب خودش همه یادگاران گذشته را نسل به نسل حفظ کرده است. فاصله کرمانشاه تا این روستا هم حدود ۲ ساعت است.